Geçtiğimiz senelerde yurtdışında yüksek lisans olanaklarını araştırırken Business Insider’ın aşağıdaki videosuna denk gelmiştim. Videoda her yerde saygın ve avantajlı olduğu düşünülen hukuk bölümüne girmenin emeklerinize değip değmeyeceğini istatistiklerle ele alıyorlardı. Şaşırtıcı şekilde verilere bakıldığında bölüme kayıt hakkı kazanmanın bölüme girmek için yeterince iyi bir işaret olmadığına değiniliyordu. Haydi gelin biz de istatistiklere göre Amerikan eğitim sisteminde hukuk okumaya değip değmeyeceğine bakalım.

Öncelikle belirtmekte fayda var ki Amerika’da hukuk fakültesi bir lisansüstü eğitim programı yani öğrencilerin önce bir lisans derecesini bitirip sonra LSAT sınavına girmeleri gerekiyor. Ardından yaklaşık 3 sene süren hukuk eğitimini tamamlayıp avukatlık yapmak istedikleri eyaletin baro sınavında da başarılı olmalılar. Kaliforniya gibi bazı eyaletlerde ise baro sınavının geçme oranı %26.8 yani her 4 hukuk mezunundan 1’i ancak baroya kaydolabiliyor.

Bu bilgiler ışığında, Amerika’da hukuk okumanın zaman ve para bakımından oldukça maliyetli olduğu söylenebilir. İnsanlara bu zorluğa katlanma motivasyonu verense; saygın bir mesleğe kavuşma arzusu, adaletin yerine getirilmesinde katkı sağlama isteği ve sağlam bir finansal konum.

Fakat bu videoda anlatılanlara göre:

2013’te 46.000’den fazla insan hukuk fakültesinden mezun olmuş. Ancak mezuniyetten 9 ay sonra sadece %57’si baro sınavını geçmeyi gerektiren tam zamanlı ve uzun dönemli bir işi güvence altına alabilmiş.

İşe giren mezunlar arasında da büyük bir ücret farkı var. Aşağıdaki tablo 2013 yılı mezunlarına ait.

İşe giren mezunların çoğu yıllık 40.000 $ ile 60.000 $ arasında; çok daha küçük bir grubun ise 160.000 $ civarında maaş aldıkları tespit edilmiş. Yani videoda Amerika’da genel olarak bilinen hukuk fakültesi mezunlarının ortalama 80.000 $ (aylık ort. 6.600 $) kazandıkları bilgisinin biraz yanıltıcı olduğu belirtiliyor.

Yalnızca büyük hukuk şirketlerine girenler ile federal katipliğe¹ girenlerin (kısa zaman sonra) büyük bir kazançları olacağı; ancak 2013 mezunlarının yalnızca %11‘inin bu pozisyonlara girebildiği belirtilmiş.

O yüzden bu büyük yatırımı yapmadan önce istatiksel olarak sizin bu gruplardan hangisine gireceğinizi önceden kestirmeniz önem taşıyor. Business Insider burada iki durumu ele almış:

1- Hangi üniversiteye girdiğiniz

2- Burslu girip girmediğiniz

Aynı grup üzerinde yapılan çalışmaya göre, Amerika’daki üniversitelerin ülke sıralamaları ile mezunlarının girdikleri yerler kıyaslandığında en iyi 15 okulun mezunlarının yarısından fazlasının en iyi işlere girebildiği gözlemlenmiş (grafikteki siyah kısım). İlk 16-30 arasındaki üniversitelerde bu oran %19’a düşüyor. Pembe renk ile gösterilen kısımsa baro sınavını geçmeyi gerektiren işlere giren hukuk mezunları; sarı renkli kısım ise hukuk okumanın girilen pozisyon için avantaj sağladığı işler anlamına geliyor.

Şaşırtıcı olansa gri kısım. Gri renkle temsil edilenler hukuk fakültesi diplomasını kullanmıyorlar. Yani ilk 15 üniversiteye girenlerin %8’i, sıralaması 16-30 arasındaki üniversitelere girenlerin %18’i ve sıralaması 31-50 arasındakilerinse %27’si 4 senelik lisanslarından sonra okudukları 3 senelik hukuk fakültesi diplomalarını (JD) kullanmıyorlar. Sıralamaya bile girmeyen üniversitelerde hukuk okuyanlar ise %50 ihtimalle yani yarı yarıya diplomalarını gerektirmeyecek bir işle uğraşıyor.

Ayrıca bu okulların ortalama eğitim ücretleri de sıralamaları arttıkça yükseliyor (30.000 $’dan 60.000 $’a doğru). Ancak üniversite tercihinde sadece eğitim ücretini ortalama mezun maaşına kıyaslamamanız gerektiğini çünkü ya yukarıdaki gelir tablosunda görülen pembe gruba ya da daha çok kazananların yer aldığı sarı gruba gireceğinizi varsaymanız gerekiyor.

O yüzden bir ikinci dikkate almanız gereken şey ise okulun size burs ya da okul ücretinde bir indirim imkanı sağlayıp sağlamadığı.

Hukuk mezunlarının yarısından fazlası eğitim ücretlerine okulun resmi olarak belirlediğinden daha az bir bedel ödüyor. Çünkü okullar kendi saygınlıklarını arttırmak için ileride iyi yere geleceğini düşündüğü öğrencileri kendine çekmek istiyor. Bu nedenle de ortalamadan iyi olacağını düşündüğü öğrencilere burs imkanı sunuyor.

Yani sıralama bakımından iyi üniversiteler arasında burslu girebileceğiniz bir yeri tercih etmeniz hukuk fakültesine harcayacağınız zaman ve maliyeti ileride sizin için değerli kılabilir.

Eğer bu tarz bir üniversiteye giremiyor ama yine de hukuk okumak istiyorsanız; hayal ve hedeflerinize göre çok çalışıp kendinizi geliştirirseniz, mezun olduktan sonra iyi işlere girme şansınız istatiksel olarak hâlâ mevcut.

Tabii yukarıdaki veriler maddi değerler için toplandığından hukuk mezunlarının manevi olarak yaptıkları işten tatmin olup olmadıkları, adaletin yerine getirilmesinde katkı sağladıklarını hissedip hissetmedikleri sorulmamış. Ama insanlar kariyer planı yaparken böyle etmenleri de göz önünde bulunduruyor.

Konuyla ilgili bu tarz verilere ulaşırsam Türkiye’de hukuk okumaya değip değmeyeceğiyle ilgili bir yazı da hazırlayabilirim.

Peki siz bu konuda neler düşünüyorsunuz? Hâlâ hukuk okumaya değer mi?

Yorumlarınızı bekliyorum.

---

¹Federal Clerkship

Kaynak: Business Insider

Görsel: @iemyoung